Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą ubiegać się o przyznanie mieszkania socjalnego z zasobów gminy. O lokal taki wnioskować mogą między innymi osoby niepełnosprawne.
Gminy posiadają nieruchomości, które udostępniają mieszkańcom będącym w trudnej sytuacji życiowej i finansowej. Są to mieszkania komunalne i socjalne, przy czym te pierwsze z reguły nie odbiegają od tych, które można znaleźć na rynku wynajmu. Mieszkania socjalne natomiast często są lokalami o gorszym standardzie i stanie technicznym, jednak zapewniają mieszkańcom podstawowe warunki do życia, dach nad głową, bieżącą wodę i dostęp do światła dziennego.
Mieszkania takie są przez gminę wynajmowane. Zdarza się, że w lokalach socjalnych niektóre części budynku są wspólne, np. łazienka, czy kuchnia. Położone są najczęściej w starszych budynkach, w oddalonych od centrum lokalizacjach, a niektóre z nich wymagają remontu.
O tym, komu przysługuje lokal socjalny decydują przepisy, a dokładniej ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Zasady te uszczegóławiane są przez gminne uchwały. Kryteria przyznawania mieszkań socjalnych to przede wszystkim aktualne warunki życia zainteresowanego i jego rodziny, jego sytuacja życiowa, a także dochody.
Reklama: Szukasz mieszkania lub domu w dobrej lokalizacji? Sprawdź koniecznie Mieszkania na sprzedaż Kraków , gdzie znajdziesz mnóstwo ofert i bez problemu znajdziesz to czego szukasz.
Każda gmina określa wysokość dochodów uprawniających do otrzymania mieszkania socjalnego. Wniosek o przyznanie takiego lokalu składa się w gminie w określonym przez nią terminie, a następnie jest on rozpatrywany przez komisję mieszkaniową. Gmina tworzy listę osób zainteresowanych otrzymaniem mieszkania, które są przydzielane według ustalonej kolejności. Pewne grupy najemców są w tym wypadku uprzywilejowane i otrzymają takie mieszkanie w pierwszej kolejności. Do osób takich należą osoby nieposiadające praw do innego lokalu – spółdzielczego, własnościowego, czy komunalnego. Są to więc osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji finansowej, albo osoby wobec których orzeczono wyrok eksmisyjny, spełniające kryteria dochodowe ustalone przez gminę. Są one niższe niż kryteria dla mieszkań komunalnych. Lokal socjalny może być przyznany konkretnej osobie, nie rodzinie. W przeciwieństwie do mieszkania komunalnego, nie może być wykupiony, ani odziedziczony. Jest chwilową pomocą dla osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej. To kryteria dochodowe są w tym wypadku największym wyznacznikiem. Lokal socjalny może być również przyznany na mocy wyroku o eksmisję. W grupie osób, którym takie lokale przysługują w przypadku eksmisji znajdują się między innymi osoby niepełnosprawne.
Osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mają natomiast pierwszeństwo w przyznawaniu mieszkania komunalnego. Są to mieszkania o wyższym standardzie od lokali socjalnych, z większym czynszem, które można od gminy wykupić. Dokument potwierdzający orzeczenie o niepełnosprawności należy dołączyć do wniosku o przyznanie mieszkania.