Dostosowanie budynków do osób niepełnosprawnych ma na celu wyrównanie szans. Budynki takie nie tworzą barier oraz umożliwiają osobom z niepełnosprawnością codzienne, samodzielne funkcjonowanie. Częściowo kwestie te są regulowane odpowiednimi przepisami.
Dostępność dotyczy zarówno obiektów budowlanych, jak i ich najbliższego otoczenia. Na rządowej stronie Budowlane ABC dostępny jest aktualny poradnik “Standardy projektowania budynków dla osób z niepełnosprawnościami”.
W obowiązującym w Polsce prawie brak jest pełnych, jednoznacznych regulacji dotyczących dostosowania budynków do osób niepełnosprawnych. W ustawie Prawo Budowlane możemy znaleźć następujący zapis:
„Obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części, wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając (…) niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich”
Inne dokumenty, w których można znaleźć wytyczne odnośnie dostosowywania obiektów budowlanych do osób z niepełnosprawnością to: rozporządzenie z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
W wymienionym powyżej rozporządzeniu z 2002 roku znajdziemy zapisy regulujące m.in. następujące kwestie:
- do budynków (zarówno mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej) muszą prowadzić utwardzone dojścia o szerokości min. 150 cm;
- zagospodarowując działkę i urządzając miejsca postojowe dla samochodów, należy uwzględnić także miejsca dla osób z niepełnosprawnością. Ich liczba jest określana w w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
- wymiary miejsc postojowych dla osób niepełnosprawnych wynoszą: 360 cm szerokości oraz 500 cm długości oraz 360 cm i 600 cm w przypadku miejsc przylegających do ulicy;
- miejsca do gromadzenia odpadów stałych muszą być zaaranżowane tak, aby miały do nich dostęp osoby niepełnosprawne. Dotyczy to także komory zsypowej, której drzwi muszą mieć szerokość minimalną 80 cm.
- furtki w ogrodzeniach budynków nie mogą utrudniać dostępu do terenu osobom niepełnosprawnym,
- na kondygnacjach budynku dostępnych dla osób niepełnosprawnych, przynajmniej jedno pomieszczenie higieniczno-sanitarne musi być zaaranżowane tak, aby było w pełni dostępne i funkcjonalne dla osoby niepełnosprawnej, w tym poruszającej się na wózku.
- klamki w oknach pomieszczeń przeznaczonych do korzystania przez osoby niepełnosprawne nie mogę być ustytuwane wyżej niż 120 cm od podłogi,
- w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych bez windy, dostęp do pierwszej kondygnacji oraz kondygnacji podziemnej z miejscami postojowymi należy zapewnić poprzez zainstalowanie i udostępnienie odpowiednich rozwiązań technicznych.
Obecne regulacje krajowe mają na celu dostosowanie się do postanowień międzynarodowych: konwencji o prawach osób niepełnosprawnych sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 1169) oraz komunikatu KE KOM(2010) 636 z 15 listopada 2010 r. – Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010-2020: Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier.